گوتنبرگ آلمانی شخصی است که از او در تاریخ به عنوان اولین مخترع چاپ یاد می شود، در واقع گوتنبرگ اولین مخترع دستگاه چاپ کتاب می باشد، ولیکن با توجه به نقاشی هایی که انسان ها قرن های گذشته بر روی دیوارها می کشیدند و همچنین شواهدی تاریخی مانند خشت های گل رس آسوریان بیانگر این است که تاریخچه صنعت چاپ به صدها سال قبل از میلاد بر می گردد.
مرکز چاپ 724 چاپ در این مقاله قصد دارد به بررسی تاریخچه چاپ و دستگاه های چاپ کتاب در ایران بپردازد پس برای کسب اطلاعات در این زمینه با ما همراه باشید:
تاریخچه صنعت چاپ در ایران
تاریخچه صنعت چاپ در ایران به 5 قرن قبل از ظهور میلاد مسیح بر می گردد، که مصادف است با زمان پادشاهان هخامنشی، که از مهر های سلطنتی برای تایید فرمان های خود و ارسال آن به سایر مناطق تحت سلطه خود استفاده می کردند، و واژه چاپ نیز برای اولین بار در دوران سلطنت گیخاتوخان مغول پدید آمد که مربوط به پول های کاغذی بوده که ان را چاو می نامیدند.عده ای دیگر آغازگر صنعت چاوپ در ایران را عصر ایلخانان می دانند و برخی دیگر معتقدند که یهودیان فارس زیبا اولین کسانی هستند که به صنعت چاپ کتاب فکر کردند و آن را ابداع کردند.در سال 1639 در شهر لیدن کشور هلند 3 کتاب به زبان فارسی برای تبلیغ دین مسیحیت به چاپ رسید که این امر بیانگر این است که در تمام دنیا چاپخانه های فارسی وجود داشته است اولین کتاب چاپ شده در ایرام نیز توسط یک کشیش ارمنی در جلفای اصفهان به چاپ رسید که این کتاب از 572 صفحه تشکیل شده بود.
اولین چاپخانه در ایران
اولین چاپخانه در ایران در دوران صفویان و به دست کشیشان ارامنه در جلفای اصفهان ابداع گردید، که با استفاده از آن دعا و ذکرهای مسیحی را به چاپ می رساندند، ارمنی های 30 سال بعد از این که به جلفای اصفهان مهاجرت کردند اقدام به دایر نمودن یک چاپخانه کردند و به چاپ کتاب های مذهبی خود پرداختند پس می توان گفت که ایرانیان از زمان صفویان با کار چاپخانه آشنایی داشتند.
اما صنعت چاپ در دوران ولایتعهدی عباس میرزا به صورت کاملا جدی رواج پیدا کرد، در واقع این سیاست عباس میرزا بود که برای استقرار جکومتش در تبریز و نزدیک بودن به عثمانی ها، با صنایع مختلفی که در ان سرزمین بود آشنا شود.عباس میرزا بعد از این که سپاهش شکست خورد برای این که بتواند این شکست را جبران کند به دنبال تاسیس چاپخانه ای برای انتشار روزنامه و کتاب های مفید بود، و بعد از گذشت مدت زمان اندکی و پیگیری ها وی، اولین چاپخانه در ایران به زبان فارسی وروش چاپ سربی تاسیس شد.
البته به دلیل اشکالاتی که در روش سربی وجود داشت رفته رفته چاپ سنگی پایه گذاری شد، عدم کیفیت در چاپ های سربی و کمرنگ چاپ شدن حروف و کلمات موجب شد تا مردم کماکان نسخه های دستی و نستعلیق را انتخاب کنند.البته لازم است که بدانید عباس میرزا برای پیش بردن امورات چاپخانه و صنعت چاپ میرزا زین العابدین تبریزی را مامور یادگیری این صنعت کرد، با توجه به موارد ذکر شده می توان گفت که اولین چاپخانه در شهر تبریز راه اندازی گردید.
اولین کتاب چاپ شده در ایران نیز به همین دوران بر می گردد و در شهر تبریز به چاپ رسید این کتاب که جهادیه نام داشت با سعی و تلاش میرزا زین العابدین تبریزی به چاپ رسید که به این دلیل بعدها لقب پدر چاپ ایران را بر روی این میرزای تبریزی نهادند.بعد از گذشت 7 سال از تاسیس اولین چاپخانه در تبریز، میرزا زین العابدین به دستور فتحعلی شاه چاپخانه ای نیز در تهران راه اندازی کرد و در این شهر نیز به چاپ کتاب پرداخت، موضوع کتاب هایی که در چاپخانه تهران به چاپ می رسید دینی- ادبی – تاریخی – آموزش اصول بهداشتی و هر آنچه که نیاز جامعه در آن دوران بود .
به مرور چاپ سربی جای خود را به چاپ سنگی دارد و اولین دستگاه چاپ سنگی توصط شخصی به نام جعفرخان تبریزی وارد شهر تبریز شد و اولین کتابی که با این دستگاه به چاپ رسید یک جلد قران بود که توسط میرزا اسدالله در سال 1248 چاپ شد، بعد از آن در سایر شهرهای ایران دستگاه چاپ سنگی توسعه پیدا کرد.بعد از این که مدرسه دارلفنون در ایران توسط امیرکبیر تاسیس شد نیاز به چاپ کتاب و استفاده از این صنعت گسترش بیشتری پیدا کرد و این امر موجب شد تا کارگاهی به منظور چاپ کتب این مدرسه راه اندازی شود، این چاپخانه به مدت 32 سال ( از سال 1268 الی 1300) چاپ کتاب های این مدرسه را بر عهده داشت. همچنین به دستور ناصرالدین شاه یک چاپخانه دولتی تاسیس و راه اندازی شد که کتاب و روزنامه چاپ می کرد.
یکی از مهم ترین عواملی که باعث شد تا مردم به خواندن مطالب اجتماعی و سیاسی علاقه مند شوند نهضت مشروطه بود در واقع این نهضت یکی از عوامل مهم در رشد صنعت چاپ در ایران به شمار می آید.
صنعت چاپ تصویری در ایران
صنعت چاپ تصویری در زمان محمد شاه به ایران وارد شد و اولین کتاب تصویری با نام لیلی و مجنون که دارای 4 تصویر بود در این دوران به چاپ رسید، کتاب تصویری دوم دیوان فضلی بغدادی نام داشت که شامل 20 تصویر بود این کتاب در 1264 به چاپ رسید، کتاب سوم با نام روضه المجاهدین دارای 8 تصویر بود و پس از آن روزنامه های شرف و شرافت برخی شماره های خود را به تصویری چاپ کردند .که بعد از آن دیگر چاپ مصور در میان روزنامه ها نیز رواج پیدا کرد.
روز ملی صنعت چاپ در ایران
اکنون بیش از 10 سال است که در ایران تاریخ 11 شهریور را با نام روز ملی صنعت چاپ نامگذاری شده است، این روز برای گرامی داشت تمامی هنرمندان و افراد بزرگی است که در پیشرفت این صنعت در ایران تلاش فراوانی کرده اند .
چاپ کتاب با بهترین قیمت در ۷۲۴ چاپ