نمونه خوانی مهارتی ضروری در چاپ کتاب
آماده‌سازی کتاب برای چاپ مراحل گوناگونی دارد و هر یک از این مراحل به تخصص خاصی نیاز دارد. یکی از مراحل آماده‌سازی کتاب مرحله نمونه خوانی یا نسخه خوانی (Proofreading) است که پس از حروف‌چینی و پیش از چاپ باید صورت گیرد. به بیانی دیگر، مرحله نمونه خوانی به‌طور تقریبی آخرین مرحله پیش از چاپ کتاب محسوب می‌شود. بدون شک و تردید در نمونه خوانی کتاب نسبت به نمونه خوانی مجلات حساسیت بالا‌تری باید به خرج داد.
به همین سبب در ادامه این مطلب به نقش یک نمونه‌خوان در فرایند نشر کتاب خواهیم پرداخت. همراه 724-چاپ باشید.
نمونه خوان کیست؟
نمونه‌خوان به فردی میگویند که متن حروفچینی‌شده را با نسخه اصلی یا دست‌نویس کتاب مطابقت داده تا از خطا‌ها و جاافتادگی‌ها جلوگیری نماید و درعین‌حال ازنظر رسم‌الخط موردنظر به یکدست بودن و هماهنگی متن از آغاز تا پایان کتاب کمک می‌کند. وظیفه دیگر نمونه‌خوان، تصحیح غلط‌های املایی و ایرادات و جاافتادگی‌های تایپی است که برای این کار نمونه‌خوان باید با دقت فراوان به بررسی متن بپردازد.
در روزنامه‌ها و مجلات رسم بر این است که متن را دونفری نمونه خوانی کرده تا در کوتاه‌ترین زمان به متنی بی‌نقص و خالص دست یابند، بااین‌حال، نمونه‌خوان‌های کتاب، با صرف زمان و دقت فراوان، می‌کوشند تا از وجود لغزش‌های مرسوم جلوگیری نمایند.
بیشتر بخوانید: ویرایش دست‌نوشته
مراحل نمونه خوانی
اغلب اوقات در نمونه خوانی غلط‌های املایی، حروف بولد یا ضخیم‌تر، فاصله بین کلمات و حروف ایتالیک اصلاح خواهند شد. به‌طورمعمول نمونه خوانی در سه مرحله انجام می‌شود:
- در مرحله اول، نمونه اولیه‌ای تهیه می‌شود که غلط‌های معمول مانند جاافتادگی کلمات، غلط‌های نگارشی و یا غلط‌های املایی در آن تصحیح می‌شود.
- در مرحله دوم، نمونه دیگری تهیه می‌شود که معمولاً اکثر ایراد‌ها و مشکلات قبلی نسبت به نمونه اول رفع شده است، ولی بازهم مشکلاتی در آن وجود دارد.
- و در مرحله نهایی، نمونه سوم تهیه می‌شود که اغلب اشکالی در آن وجود ندارد و قابل‌ارائه برای چاپ خواهد بود.
وظایف نمونه‌خوان کتاب
اگر بخواهیم وظایف یک نمونه‌خوان را بیان کنیم به شرح زیر خواهد بود:
- حفظ دقت و تمرکز در روند تصحیح متون طولانی
- تطبیق دادن متن دست‌نوشته با متن تایپ‌شده
- رفع اشکالاتی که از دید ویراستارها و نویسنده کتاب پنهان مانده
- مشخص کردن اصلاحات انجام‌شده به کمک علائم و در رنگ‌های واضح
- تشخیص و اصلاح خطاهای مربوط به فاصله و نیم‌فاصله
- اصلاح کوچک‌ترین ایرادات موجود در متن ترجمه‌شده
- درست کردن استایل بولد ، ایتالیک و بزرگ و کوچک بودن کلمات
- جایگزین نمودن کلمات نامناسب
- بازبینی فاصله بین صفحات و تناسب نحوه قرار گرفتن متن
- اطمینان حاصل نمودن از این‌که فایل نهایی فاقد هرگونه خطایی
تفاوت نمونه خوانی با ویراستاری
هر دست‌نوشته‌ای باید از جهات مختلفی مانند شیوه بیان، محتوا، اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علائم نگارشی بررسی و بازبینی شود. به این بازبینی ویراستاری یا (Editing) میگویند. ویراستار موظف است که ضمن رعایت سبک صاحب نوشته یا مترجم، حشو، خطاهای دستوری، تکرار، گزافه‌گویی و عبارت‌های ناهمگون و آشفته را سامان ببخشد. ولی نمونه خوانی (Proofreading) یکی از مراحل آماده‌سازی متون پس از تایپ و پیش از چاپ است و در اصل وظیفه اعمال تغییراتی که ویراستار در متن علامت زده را بر عهده دارد و جاافتادگی‌ها و غلط‌های املایی که در مرحله تایپ رخ‌داده‌اند را برطرف می‌کند. نمونه‌خوان وظیفه دارد که متن تایپ‌شده را از نظر اشتباهات فنی مانند فونت و یکپارچگی متن بررسی نموده و ایراداتی مانند اشتباهات گرامری، علائم نگارشی و دیگر مسائلی که ویراستار به آن‌ها اشاره‌کرده است را تصحیح کند.
به‌طورکلی این‌گونه می‌توان گفت که ویراستاری، ویرایش ادبی و نمونه خوانی، ویرایش فنی است. البته این دو مقوله باوجود تفاوت فراوان، در قسمت‌هایی با یکدیگر مرتبط اند.
هزینه نمونه خوانی
مؤسسات چاپ و نشر مبالغ متفاوتی بابت نمونه خوانی دریافت می‌کنند و حتی بعضی مؤسسه‌ها هزینه ثابتی برای آن در نظر نگرفته‌اند. برای نمونه، بر اساس آیین‌نامه مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی (سال ۱۳۹۵) برای نمونه خوانی متن فارسی، هر صفحه 250 کلمه‌ای 1000 الی 4000 تومان هزینه دارد که سالانه حداکثر 20 درصد افزایش برای آن پیش‌بینی‌شده است. قیمت‌های پایین‌تر نیز به دلیل رقابت زیاد در بازار مشاهده می‌شود، ولی در کنار هزینه باید به کیفیت نیز توجه نمود.
علاوه بر این، عوامل متعددی ازجمله مشکل یا آسان بودن متن، حجم متن، میزان خطاهای متن، نوع متن (تألیف یا ترجمه)، انتظارات مشتری، نحوه حروف‌چینی، زمان و سرعت انجام کار و … بر هزینه نمونه خوانی تأثیر می‌گذارند و نمی‌توان قیمت مشخصی برای آن ارائه داد.
برای محاسبه قیمت خدمات بازخوانی متن کتاب خود می‌توانید از طریق انتشاراتی که قرار است مجوز چاپ کتاب را برای شما اخذ نماید، اقدام کنید.
چگونه یک نمونه‌خوان خوب استخدام کنیم؟
چه به‌عنوان ناشر و چه به‌عنوان نویسنده اگر به دنبال نمونه‌خوان برای بازبینی متن تان باشید، باید مواردی را در نظر بگیرید تا بتوانید یک نمونه‌خوان مناسب برای خود بیابید.
- دقت در نمونه خوانی حرف اول را می‌زند، پس بهتر است از افرادی که صبر، حوصله و تمرکز بالایی دارند، برای انجام این کار استفاده کرد. تسلط فنی و ادبی پیش‌نیاز این حرفه است، پس به دنبال افرادی باشید که به این حوزه‌ها آشنایی کامل داشته باشند.
- ناشران یا نویسندگان می‌توانند از طریق آگهی استخدام و مصاحبه نمونه‌خوان موردنظر خود را بیابند، ولی راه مطمئن‌تر و کم‌هزینه‌تر مراجعه به فریلنسر‌هایی است که از طریق وب‌سایت‌های مؤسسات تخصصی این‌گونه خدمات را ارائه می‌کنند و بر کار آن‌ها نظارت می‌شود.
- دایره لغات یک نمونه‌خوان خوب باید وسیع بوده تا بتواند کلمات نامناسب در متن را شناسایی و جایگزین کند.
بیشتر بخوانید:
3 نکته برای جلوگیری از تکرار کلمات در نویسندگی
چگونه می‌توان به‌عنوان نمونه‌خوان استخدام شد؟
برای استخدام به‌عنوان نمونه‌خوان، متقاضی باید مدرک کارشناسی در زمینه‌های مرتبط با روزنامه‌نگاری یا زبان انگلیسی داشته باشد. علاوه بر این، نمونه‌خوان باید درباره سبک‌های نگارش، دستور زبان و املای کلمات نیز اطلاعات بالایی داشته باشد.
تسلط بر نرم‌افزار‌های کامپیوتری مرتبط مانند مایکروسافت ورد (MS Word) و غلط‌یاب‌های گرامری و املایی از ملزومات این حرفه است.
دقت و توجه به جزئیات ریز در متن یکی از شاخصه‌های یک نمونه‌خوان حرفه‌ای محسوب می‌شود. اگر شما نمی‌توانید به مدت طولانی بر موضوعی تمرکز کنید، این شغل مناسب شما نیست.
شما به‌عنوان یک نمونه‌خوان در عنوان شقلی نمونه خوانی می‌توانید به شکل حضوری با مؤسسات همکاری کنید یا به‌صورت دورکاری و فریلنسری مشغول به کار شوید.
چاپ کتاب با بهترین قیمت در ۷۲۴ چاپ
