فیپا چیست؟

فیپا که مخفف عبارت فهرست‌نویسی پیش از انتشار است، قلب تپنده هر کتاب پیش از تولد رسمی آن در دنیای نشر محسوب می‌شود. این فرآیند حیاتی، یک همکاری استاندارد بین ناشران و کتابخانه‌های ملی است که به منظور تسهیل دسترسی اطلاعاتی به منابع جدید منتشر شده طراحی شده است. فیپا در واقع یک شناسنامه اولیه برای کتاب فراهم می‌کند که شامل اطلاعات کتابشناختی ضروری است و پیش از چاپ نهایی، در صفحات آغازین کتاب درج می‌شود. این اقدام نه تنها به کتابخانه‌ها در فهرست‌نویسی سریع‌تر کمک می‌کند، بلکه به خوانندگان، پژوهشگران و ناشران امکان جستجوی فیپا و کسب اطلاعات اولیه درباره کتاب را پیش از انتشار رسمی می‌دهد. در ادامه، به بررسی عمیق‌تر این مفهوم، اطلاعات درج شده در آن، الزام‌آور بودن یا نبودن و مدت زمان تحویل آن می‌پردازیم.

اگر شما نیز در حال نوشتن کتاب خود هستید و به اخذ فیپا نیاز دارید، دیگر نگران نباشید. مجموعه ۷۲۴ چاپ در تمامی مراحل چاپ کتاب در کنار شماست تا اثر دست نویس شما را با بالاترین سرعت و بهترین کیفیت به چاپ و نشر برساند. خط ارتباط فوری با ما در تلگرام: 09199861744

مقاله فیپا چیست در یک نگاه

معرفی فیپا

فیپا همان فهرست نویسی قبل از چاپ کتاب است که به صورت توصیفی و تحلیلی آن را در صفحه حقوقی و یا شناسنامه کتاب به ثبت می رسانند.طرح فیپا برای اولین بار در سال 1870 در آمریکا پیشنهاد داده شد و برای اولین بار در سال 1901 توسط کتابخانه کنگره آمریکا به کار گرفته شد، و این طرح مجددا در سال 1971 برای بار دوم توسط شیوه ای که برگرفته از طرح فهرست نویسی از منبع اصلی کتاب بود در کتابخانه کنگره آمریکا مورد بررسی قرار گرفت.

بعد از گذشت سه سال بیش از 65 درصد از کتابخانه های موجود در آمریکا قبل از اینکه اقدام به انتشار کتاب کنند ابتدا فهرست برگه را دریافت می کردند، و جالب است که بدانید این طرح در انگلستان در سال 1876  پیشنهاد داده شد ولیکن در سال 1977  به صورت کاملا رسمی اجرا گردید و در سال 1981 بیش از 90 درصد کتابخانه های انگلیس از این طرح استقبال کرده و از آن استفاده کردند، و اکنون اکثریت کشورهای جهان این طرح را اجرا می کنند.

در سال 1371 نیز کتابخانه ملی ایران این طرح را به صورت آزمایشی اجرا کرد و بعد از کسب موفقیت هایی در این زمینه پیشنهاد قانونی شدن آن را به دولت داده و در سال 1375 به تصویب هیئت دولت رسید و مسئولیت اجرای آن به کتابخانه ملی واگذار گردید. از مهم ترین مزیت های فیپا می توان به  کاهش هزینه های فهرست نویسی و یکپارچگی اطلاعات کتاب و سرعت در پخش اطلاعات در خصوص منتشر نمودن یک اثر در شبکه های ملی و بین المللی اشاره کرد.اکنون که با مفهوم و تاریخچه فیپا آشنا شدید 724 چاپ قصد دارد در ادامه مقاله به بررسی چگونگی دریافت آن بپردازد با ما همراه باشید:

بیشتر بخوانید : شابک چیست؟

اطلاعات درج شده در فیپا چیست؟

نمونه فیپا را می‌توان در صفحه حقوقی یا همان صفحه عنوان پشت کتاب‌های منتشر شده مشاهده کرد. این بخش حاوی مجموعه‌ای از اطلاعات استاندارد کتابشناختی است که به شناسایی دقیق و دسته‌بندی کتاب کمک می‌کند. مهم‌ترین اطلاعاتی که در فیپا درج می‌شوند عبارتند از:

• نام و نام خانوادگی پدیدآورنده (نویسنده، مترجم، گردآورنده و…): این اطلاعات به همراه تاریخ تولد و فوت (در صورت لزوم) ثبت می‌شود تا هویت پدیدآورنده مشخص باشد.
• عنوان کامل و فرعی کتاب: شامل عنوان اصلی کتاب و هرگونه عنوان فرعی که به درک بهتر محتوای آن کمک می‌کند.
• اطلاعات ویرایش و چاپ: اگر کتاب ویرایش جدیدی است یا چاپ چندم آن است، این جزییات در فیپا درج می‌شود.
• مشخصات نشر (ناشر، محل نشر، تاریخ نشر): اطلاعات مربوط به ناشر کتاب، شهر محل انتشار و سال انتشار آن.
• شماره استاندارد بین‌المللی کتاب (شابک/ISBN): شابک یک کد ۱۳ رقمی یکتا برای هر ویرایش و هر فرمت از یک کتاب است. توضیح فیپا و شابک چیست این است که شابک یک کد شناسایی جهانی برای هر کتاب است، در حالی که فیپا مجموعه‌ای از اطلاعات کتابشناختی شامل همین شابک است که پیش از انتشار توسط کتابخانه ملی آماده می‌شود.
• مشخصات ظاهری (تعداد صفحات، مصور بودن، ابعاد و…): اطلاعات فیزیکی کتاب که به کتابخانه‌ها در قفسه‌بندی و به خوانندگان در تخمین حجم کتاب کمک می‌کند.
• سریال کتاب (در صورت وجود): اگر کتاب بخشی از یک مجموعه یا سریال باشد، شماره و عنوان سریال آن ذکر می‌شود.
• فهرست‌نویسی توصیفی: شامل سرعنوان موضوعی، سرشناسه افزوده، شناسه‌های افزوده (مانند مترجم، ویراستار) و توصیفگرهایی که به خلاصه‌ای از محتوای کتاب اشاره دارند. این بخش به کتابخانه‌ها کمک می‌کند تا کتاب را در دسته‌بندی‌های موضوعی صحیح قرار دهند و به کاربران امکان جستجوی فیپا کتابخانه ملی بر اساس موضوع را می‌دهد.
• رده‌بندی دیویی یا کنگره: کدهای رده‌بندی که بر اساس سیستم‌های استاندارد جهانی (مانند رده‌بندی دهدهی دیویی یا رده‌بندی کتابخانه کنگره) به کتاب اختصاص داده می‌شود. این کدها نشان‌دهنده موضوع اصلی کتاب و محل قرارگیری آن در قفسه‌های کتابخانه‌ها هستند.

آیا اخذ فیپا الزامی است؟

در ایران، اخذ فیپا برای کلیه کتاب‌ها اجباری است. این الزام از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تعیین شده است. هدف از این اجبار، ساماندهی و استانداردسازی اطلاعات کتابشناختی در سطح ملی است. با داشتن فیپا، هر کتاب یک شناسنامه منحصر به فرد پیدا می‌کند که در تمامی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی کشور قابل شناسایی و رده‌بندی است.

عدم اخذ فیپا می‌تواند مشکلاتی را برای ناشر و پدیدآورنده ایجاد کند. کتاب‌هایی که فیپا ندارند، از نظر قانونی فاقد اعتبار کتابشناختی هستند و ممکن است در فرآیندهای مربوط به دریافت مجوزهای دیگر، توزیع در کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی و حتی ارزیابی‌های علمی دچار مشکل شوند. همچنین، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی معمولا از پذیرش و فهرست‌نویسی کتاب‌های بدون فیپا خودداری می‌کنند که این امر به معنی کاهش دسترسی و دیده شدن اثر خواهد بود.

درخواست فیپا چگونه است؟

برای درخواست فیپا تنها از طریق الکترونیکی می توان اقدام کرد از این رو لازم است که ناشران حقیقی و حقوقی به عضویت فیپای الکترونیکی در آیند و بعد از این که از این سامانه شناسه کاربری و رمز عبور دریافت کردند درخواست خود را برای دریافت فیپا به صورت الکترونیکی به وبگاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ارسال کنند، بعد از ارسال موفقیت آمیز درخواست کد رهگیری را دریافت را خواهید کرد، چنانچه اطلاعاتی را که برای این درخواست نیاز است به صورت صحیح و دقیق ارسال کرده باشید بعد از گذشت مدت زمان مشخصی، می توانید فیپای کتاب را در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی مشاهده کنید.

مدت زمان مورد نیاز برای صدور فیپای الکترونیکی در صورتی که اطلاعات را به صورت دقیق و کامل ارسال کرده باشید برای کتاب هایی که می خواهید مجددا به چاپ برسانید 3 روز و برای کتاب های چاپ شده توسط یک ناشر دیگر 5 روز و کتاب هایی که برای نخستین بار است که به چاپ می رسند 12 روزکاری به طول می انجامد.برای اخذ فیپا و کسب اطلاعات لازم در این زمینه می توانید با 724 چاپ تماس بگیرید و از راهنمایی های مرکز چاپ 724 بهره مند شوید.

مدارک مورد نیاز برای اخذ فیپا

• تصویر شناسنامه و یا کارت ملی نویسنده و یا نویسندگان
• فایل نهایی کتاب، که می بایست این فایل به صورت کامل ویراستاری- صفحه آرایی شده و همچنین کد شابک را نیز دریافت کرده باشد.
• مشخصات اصلی کتاب که شامل تعداد صفحات- کد شابک- سال چاپ کتاب و قطع می شود.

در خصوص کتاب های ترجمه شده نیز می بایست صفحه عنوان کتاب اصلی به صورت اسکن شده ارسال گردد.

مدت زمان تحویل فیپا چقدر است؟

مدت زمان تحویل فیپا می‌تواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی از جمله کامل بودن مدارک ارسالی، تعداد درخواست‌ها در سازمان اسناد و کتابخانه ملی و پیچیدگی موضوعی کتاب بستگی دارد. به طور کلی، در شرایط عادی و با ارسال اطلاعات کامل و دقیق، مدت زمان تحویل فیپا در ایران معمولا بین ۳ تا ۷ روز کاری تخمین زده می‌شود. 

با این حال، همیشه توصیه می‌شود ناشران و پدیدآورندگان این زمان را در برنامه‌ریزی چاپ کتاب خود در نظر گرفته و درخواست فیپا را در مراحل اولیه آماده‌سازی کتاب ارسال کنند تا از هرگونه تاخیر احتمالی در فرآیند انتشار جلوگیری شود. برای اطلاع از وضعیت درخواست خود و جستجوی فیپا، می‌توان به بخش‌های مربوطه در سایت فیپا مراجعه کرد.

اهداف فیپا:

• یکپارچگی و هماهنگی فهرست نویسی و و نظم و سامان دهید کتاب در سطح کشور
• آسان تر نمودن فهرست نویسی توسط ناشران در کلیه کتابخانه ها
• ممانعت از انجام کار تکراری
• بالا بردن سرعت پیدا نمودن منابع در کتابخانه ها
• کسب اطمینان از صحت آن
• کاهش هزینه- نیروی انسانی- و زمان و مکان
• افزایش سرعت در ترویج اطلاعات
• آسان نمودن ایجاد شبکه های اطلاعاتی و اشتراک گذاری اطلاعات کتابشناختی در سطح ملی و بین المللی
• بالا بردن سرعت تفرج اطلاعات

پاسخ به سوالات متداول:

آیا امکان درخواست فیپا به صورت حضوری وجود دارد؟

خیر، از سال 1391 درخواست فیپا به صورت حضوری حذف گردید  از آن به بعد این درخواست تنها از طریق الکترونیکی امکانپذیر خواهد بود که می بایست با مراجعه به سامانه فیپای الکترونیکی برای این درخواست اقدام نمایید.

برای درخواست فیپای الکترونیکی باید چگونه عمل کرد؟

برای چاپ کتاب می بایست از طریق تماس با فیپا شناسه و رمز کاربری را از آن واحد دریافت کرده و بعد از آن از طریق شناسه و رمز دریافت شده به وب گاه سازمان مراجعه و فرم درخواست را تکمیل نمایید.

روش های تماس با واحد فیپا نیز به قرار ذیل است:

تماس با تلفن گویای 88191132-021 و یا این که به پست الکترونیکی آن به آدرس fipa@nlai.ir مراجعه کرده و درخواست عضویت خود را اعلام نمایید.

روش های دسترسی به فرم درخواست فیپای الکترونیکی چگونه است؟

• مراجعه به وب سایت http://www.nlai.ir/fipa
• مراجعه به وب گاه سازمان nlai.ir مراجعه به بخش خدمات برای ناشران- فیپا- انتخاب گزینه فیپای الکترونیکی
• http://opac.nlai.ir درخواست فیپا- انتخاب گزینه فیپا

حداکثر تعداد مجاز و اندازه فایل ارسالی برای فیپای الکترونیکی چقدر است؟

فایل متنی چاپ کتاب در قالب word- و یا pdf که هر کدام از این فایل ها می بایست حداکثر در حد مگابایت حجم داشته باشد.

صفحه عنوان کتاب چیست؟

عنوان همان صفحه بعد از جلد کتاب است، و شامل عنوان و اسامی نویسندگان- نام ناشر و تاریخ انتشار آن است.

فروست چیست؟

مجموعه آثاری که از هم مجزا هستند و لی از نظر موضوع و برخی موارد دیگر به یکدیگر شباهت دارند و تمامی این آثار توسط یک ناشر منتشر می شود، این آثار دارای عنوان مشتری و شماره سری هستند.

ارائه چه اطلاعاتی توسط نویسندگان اجباری است؟

ارائه اطلاعاتی از قبیل اسامی نویسندگان-  تاریخ تولد و تاریخ وفات ( در صورت فوت) و نوع وابستگی به سازمان های اطلاعاتی- تاریخ تاسیس و… ضروری می باشد.

آیا بعد از دریافت اطلاعات فیپا امکان تغییر آن وجود دارد؟

اگر کتاب هنوز منتشر نشده باشد از طریق برقرای تماس با واحد فیپا و تکمیل مجدد فرم براساس اطلاعات جدید می توانید تغییرات را برای فیپای دریافت شده اعمال کنید.

چاپ کتاب با بهترین قیمت در ۷۲۴ چاپ